Συζητώντας με τον ζωγράφο Γιώργο Σταθόπουλο, τον άνθρωπο που μας προσκαλεί να περιπλανηθούμε σε ειδυλλιακά τοπία και να ερωτευθούμε υπό το Ελληνικό φως

Ένας γαλήνιος δημιουργός, που δεν νιώθει την ανάγκη να αποδείξει τίποτα.

της:

Triantafyllopoulou Eleana

O Γιώργος Σταθόπουλος είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους και η διακεκριμένη του παρουσία δεν οφείλεται μόνο στη τέχνη του, αλλά και στη στάση του απέναντι στη ζωή και τους ανθρώπους. Μιλάει αδιάκοπα για το φως, που δεν προέρχεται από τον ελληνικό ήλιο ή το περιβάλλον, αλλά από τη διαύγεια του ελληνικού πνεύματος. Μέσα από τη τέχνη του αποκαλύπτει ένα φως που δεν είναι μόνο δικό του, αλλά κοινό για όλους/ες.

Γεννήθηκε στις 16 Απριλίου του 1944 στην Καλλιθέα του Αγρινίου και μετέπειτα σπούδασε γλυπτική και ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ). Η καλλιτεχνική του δράση εκφράζεται μέσα από μεταξοτυπίες, εικονογραφήσεις βιβλίων, σκηνικά θεάτρου, καλλιτεχνικές αφίσες, ενώ παράλληλα έχει φιλοτεχνήσει τα εξώφυλλα σπουδαίων Ελλήνων συνθέτων, ανάμεσα τους ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Απόστολος Καλδάρας και ο Μάνος Χατζιδάκης, αφήνοντας σε κάθε έργο του τη ζωντάνια και τη φωτεινότητα που χαρακτηρίζουν τη τέχνη του.

Πάμε να τον γνωρίσουμε καλύτερα …

Βρισκόμαστε στο ατελιέ σας, έναν χώρο γεμάτο προσωπικότητα. Πώς φτάσατε να δημιουργείτε μόνιμα σε αυτόν τον χώρο;

Είμαι σε αυτόν τον χώρο από τότε περίπου που τελείωσα τη σχολή. Κοντεύουν εξήντα χρόνια -αν όχι εξήντα, σίγουρα πενήντα πέντε. Ήρθα τότε και νοίκιασα ένα μικρό σπιτάκι στη γειτονιά και αργότερα τον χώρο που σήμερα είναι το ατελιέ μου. Τι σπιτάκι δηλαδή … ένα μικρό χαμόσπιτο ήταν. Το χωριό απ’ όπου κατάγομαι είναι ορεινό, ποτέ δεν μου άρεσαν τα μέρη με χαμηλό υψόμετρο ή κοντά στη θάλασσα, και εξακολουθεί να είναι έτσι. Αυτή η γειτονιά έχει ανηφόρες και κατηφόρες, αυτό μ’ έκανε να την επιλέξω.

Παλιά λεγόταν “Γούβα”, τώρα την ξέρουν ως “Άγιο Αρτέμιο”. Δεν έχω μεγάλες ανάγκες. Διάλεξα αυτόν τον χώρο, γιατί είχε πρακτική σημασία για μένα, είναι ισόγειος και ευρύχωρος. Ακόμα κι όταν αργότερα είχα τη δυνατότητα να πάω αλλού, δεν το θέλησα. Δεν αισθάνομαι την ανάγκη να εντυπωσιάσω μέσα από το ατελιέ μου.

Πλέον δεν μπορώ και να μετακινηθώ εύκολα. Ο χώρος έχει γεμίσει, τι να πρωτοκουβαλήσω; Είναι ένα χάος εδώ μέσα… κι ευτυχώς που τελικά τον αγόρασα.

Αν επιστρέφαμε νοερά στα χρόνια που ήσασταν φοιτητής, πώς θα περιγράφατε μια τυπική μέρα σας;

Η σχολή είχε πολλή δουλειά. Όλη η ζωγραφική γινόταν μέσα στα εργαστήρια, γιατί είχαμε μοντέλα. Το πρωί ξεκινούσαμε με τα εργαστήρια και το μεσημέρι είχαμε θεωρητικά μαθήματα, όπως Ιστορία της Τέχνης. Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης ήταν ο Παρβελάκης. Τεράστια προσωπικότητα, σοφός άνθρωπος, μαθαίναμε για όλες τις εποχές. Άλλο θεωρητικό μάθημα ήταν η Ανατομία· τότε τη διδασκόμασταν, τώρα νομίζω έχει καταργηθεί. Είχαμε και παιδαγωγικά μαθήματα για όσους ήθελαν να διοριστούν σε σχολεία και να διδάξουν εικαστικά.

Εγώ δεν επιδίωξα τον διορισμό. Ήθελα να μείνω ελεύθερος και να κάνω αυτό που υπαγορεύει η ψυχή μου. Ο Μυλωνάς μάς έκανε Αρχιτεκτονική, μας δίδασκε να κάνουμε κατόψεις, να μελετάμε πώς είναι σχεδιασμένοι μεγάλοι ναοί, όπως η Αγία Σοφία και ο Παρθενώνας. Είχαμε σπουδαίες προσωπικότητες για καθηγητές, τον Μόραλη, τον Νικολάου, τον Γραμματόπουλο … δεν ήταν τυχαίοι άνθρωποι. Θυμάμαι τον καθηγητή της Γλυπτικής να μας διαβάζει Ρεμπώ και Γάλλους ποιητές, που ο ίδιος μετέφραζε! Καμαρώναμε που ήμασταν σπουδαστές εκεί· αγαπούσαμε τη σχολή και τον χώρο. Τους καθηγητές τούς σεβόμασταν βαθιά, ήταν άνθρωποι με σοφία και ταλέντο, είχαν κύρος. Θέλαμε, με κάποιον τρόπο, να τους μοιάσουμε -όχι να τους μιμηθούμε. Τώρα, αν πας … οφείλω να το πω: θα φοβηθείς.

Παλιά η σχολή μάς έβγαζε έξω να κάνουμε υπαίθρια σχέδια, να ζωγραφίζουμε νεοκλασικά σπίτια με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Επιπλέον, είχε και παράρτημα στους Δελφούς. Πηγαίναμε για πέντε μέρες, δουλεύαμε και κοιμόμασταν εκεί. Μελετούσαμε τα αρχαία και σχεδιάζαμε. Μετά από πέντε ημέρες ερχόταν η επόμενη ομάδα. Ίσως και τώρα να γίνονται αυτά, δεν παρακολουθώ τις εξελίξεις πια.

Η φράση σας: “ήθελα να μείνω ελεύθερος και να κάνω αυτό που υπαγορεύει η ψυχή μου” με επηρέασε βαθιά. Θα θέλατε να μοιραστείτε τη δική σας προσωπική αντίληψη για το τι σημαίνει ελευθερία;

Το πολυτιμότερο πράγμα στη ζωή είναι η ελευθερία. Να κάνεις αυτό που υπαγορεύει η ψυχή σου. Ελευθερία δεν σημαίνει να μην έχεις ηθικούς φραγμούς, να βγαίνεις έξω και να χτυπάς, παραδείγματος χάρη, έναν άνθρωπο. Ελευθερία είναι να κάνεις αυτό που αγαπάς και να βρίσκεις ικανοποίηση στις επιλογές σου. Ζω τη ζωή μου και είμαι ευτυχισμένος. Είμαι ευτυχισμένος, γιατί κάνω και έκανα αυτό που ήθελα, χωρίς να περιμένω να βελτιωθεί η ζωή μου. Αύριο το πρωί, αν φύγω από τη ζωή, θα φύγω με χαμόγελο. Δεν αναπολώ τίποτα! Το παρελθόν το έζησα, τελείωσε. Αλλά, αυτό που ζω τώρα είναι σπουδαίο.  Παρά τα προβλήματα υγείας που έχω, παρά την απώλεια της γυναίκας μου, νιώθω ευλογημένος για την οικογένεια που έχω. Δεν θέλω τίποτα άλλο. Δόξα τω Θεώ εισέπραξα όλες τις χαρές και τις δυσκολίες, αλλά και οι δυσκολίες ήταν χαρές.

Στη ζωή μου δεν ζήτησα ποτέ βοήθεια από κανέναν. Δεν βγήκα πότε στους δρόμους να διεκδικήσω κάτι. Ακόμα και τώρα, στην ηλικία που είμαι, τα κάνω όλα μόνος μου. Δεν θέλω βοήθεια. Ξέρετε, εγώ δεν έχω κάνει ποτέ διακοπές στη ζωή μου. Ούτε για μια μέρα! Γιατί κάνω αυτό που αγαπάω. Αν κάνουμε αυτό που αγαπάμε, δεν δουλεύουμε ποτέ. Όταν κουράζομαι, θα πάω μια βόλτα, θα πιω με την παρέα μου ένα κρασί· δεν χρειάζεται να πάω σε κάποιο νησί των Κυκλάδων, για να ξεκουραστώ. Έχω τριάντα χρόνια να μπω στη θάλασσα να κολυμπήσω. Αν με δείτε σε κάποιο νησί, θα είναι, γιατί έχω κάποια έκθεση. Πηγαίνω την πρώτη μέρα των εγκαινίων και μετά επιστρέφω. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι είμαι εδώ, στη Γούβα! Είμαι στη Γούβα και είμαι ευτυχισμένος!

Με κεντρικό μήνυμα της συνέντευξης: “να πορευόμαστε με ό,τι υπαγορεύει η ψυχή και να βρίσκουμε πληρότητα στις επιλογές μας”, ο Γιώργος Σταθόπουλος καταθέτει τη προσωπική του αντίληψη για το τι σημαίνει ελευθερία.

Σήμερα βλέπουμε πολλούς νέους και νέες εικαστικούς να νιώθουν ανασφάλεια και να μην έχουν σαφή προοπτική για το μέλλον. Τι πιστεύετε σχετικά με αυτό;

Το συναίσθημα της ανασφάλειας είναι σωστό. Βέβαια αισθάνεσαι ανασφάλεια, όταν αντικρίζεις τη σημερινή πραγματικότητα και όταν γνωρίζεις το παρελθόν. Όλοι είμαστε υπό αμφισβήτηση, το λέω και το ξαναλέω. Μόνο ο χρόνος θα δείξει τι αντέχει στον χρόνο. Δοξασμένοι καλλιτέχνες σε όλη την Ευρώπη πετάχτηκαν στα σκουπίδια! Οι Ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι στο Παρίσι, για παράδειγμα, ήταν καλλιτέχνες του περιθωρίου. Βρίσκονταν στο κέντρο του κόσμου και όμως κανείς δεν αντιλήφθηκε τη μεγάλη αγωνία τους. Σήμερα δοξάζονται ο Van Gogh και ο Lautrec. Δοξάζονται, γιατί τα έργα τους ήταν τίμια, γιατί πίστευαν στην τέχνη τους και αγαπούσαν αυτό που έκαναν. Πολλοί άνθρωποι βλέπουν ένα έργο επιφανειακά. Ωστόσο, την πραγματική ουσία την αντιλαμβάνονται λίγοι και μόνο όταν την εμπεριέχουν. Γιατί η τέχνη δεν είναι απλώς προσόν του καλλιτέχνη. Είναι κάθε ανθρώπου που εμπεριέχει αυτήν τη συγκίνηση. Ο καλλιτέχνης έρχεται να σου αποκαλύψει ότι όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη εμπεριέχουμε τα ίδια πράγματα.

Ποια πρόσωπα βλέπετε πίσω από ένα έργο σας;

Κανέναν. Προσπαθώ να βρω τον εαυτό μου. Τον εαυτό σου θα βγάλεις πάνω στο έργο. Αυτή είναι η μεγάλη αγωνία των ζωγράφων.

Έχετε συναντήσει πολλούς ανθρώπους στη ζωή σας, εντός και εκτός του καλλιτεχνικού χώρου, θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας μερικές από αυτές τις ξεχωριστές προσωπικότητες;

Τεράστιες προσωπικότητες. Ο ένας είναι ο  Νίκος Γκάτσος. Όπως πολλές φορές συνηθίζω να λέω, ο Γκάτσος δεν ήταν απλώς ένας ποιητής, ήταν Θεός. Δεν είχε πολλές παρέες, ήταν δύσκολη προσωπικότητα. Όμως, όλοι οι Θεοί δύσκολοι είναι, άντε να βρεις Θεό τώρα …

Ο Χατζιδάκης ήταν ένας ιδιαίτερα μαχητικός άνθρωπος. Κάθε μέρα ασκούσε κριτική στα κακώς κείμενα που κυκλοφορούσαν στη χώρα, πολεμώντας κάθε λογής σαχλαμάρα. Στη μουσική ήταν μοναδικός! Όταν λέμε μοναδικός, σημαίνει ότι συνεχίζει να είναι μακράν από όλους …

Αυτοί  οι δύο ήταν τεράστιες προσωπικότητες. Έχω γνωρίσει όμως και εξαιρετικούς ανθρώπους, εκτός της τέχνης. Γνωρίζω έναν οινοποιό, που κάνει κρασί στη Νεμέα, τον Χρόνη Ιερόπουλο. Σοφός άνθρωπος, οι οινοποιοί στην αρχαιότητα ήταν ιερά πρόσωπα. Έχει όντως την ιερότητα μέσα του, διακατέχεται από όλων των ειδών σπάνιων αξιών που μπορεί να κατακτήσει ένας άνθρωπός στη ζωή του και του βγαίνει φυσικά. Πορεύεται με ήθος στη ζωή και είναι μονίμως εν δράσει.