Με αφορμή την έκδοση του 2ου τεύχους του περιοδικού «Thinking Abyss» με αφιέρωμα «Η Gen Z στην Παγκόσμια Δίνη της Κάλπης» και συγκεκριμένα την συγγραφή άρθρου για την εκλογική συμπεριφορά των νέων με τις εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία το 2024, συνομίλησα για το ζήτημα με τον Στέλιο Φωτεινόπουλο - Πολιτικό αναλυτή σε θέματα Ευρωπαϊκής και Δημόσιας Πολιτικής με έδρα το Λονδίνο. Παρακάτω η πλήρης συνέντευξη.
- Ποια ήταν η πολιτική συγκυρία στην Βρετανία που προηγήθηκε και καθόρισε το αποτέλεσμα των εκλογών τον Ιούλιο του 2024;
Οι συντηρητικοί κυβερνούσαν από το 2010 και ήταν πολύ έντονο το αποτύπωμα των πολίτικων επιλογών την περίοδο της κρίσης. Με στόχο να ευημερήσουν συγκεκριμένα κοινωνικά στρωματά, θεμελιώθηκε μια στρατηγική λιτότητας ακόμα και όταν επέστρεψαν σχετικοί ρυθμοί δημοσιονομικής χαλαρότητας, υπήρξε συμπίεση δημοσίων υπηρεσιών, μείωση αγοραστικής δύναμης, αυστηροποίηση πλαισίου ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, μαζικές κινητοποιήσεις - απεργίες, νομοθετικό πλαίσιο για απεργίες κα. Το ζήτημα του Brexit επηρεάζει μέχρι και σήμερα την πολιτική οικονομία των εκλογών, δηλαδή τον ρολό της Βρετάνιας στον κόσμο, με τη φυγή από το εμπορικό μπλοκ ΕΕ με στόχο την αποφυγή του παρεμβατισμού και των κανόνων της ΕΕ και τη σύναψη σχέσεων με τις ΗΠΑ. Επιπλέον, η γραφειοκρατία που δημιουργήθηκε από το Brexit.
- Ποια είναι η ενασχόληση των νέων με την πολιτική και με ποιους τρόπους εκφράζεται;
Οι νέοι είτε απέχουν είτε συμμετέχουν ανάλογα με την πολιτική συγκυρία. Σε κρίσιμες περιόδους η νεολαία συσπειρώνεται και απαντάει με ιστορικό πλαίσιο εξεγέρσεων και κινητοποιήσεων, ανοργάνωτο φοιτητικό κίνημα (δράση μέσω ΕΦΕΕ). Αποχή υπάρχει ανάλογα με την περίπτωση (π.χ. 2017 μεγάλη συμμετοχή των νέων λόγω Κόρμπιν) – 21 εκατομμύρια άνω των 55 ετών, ενώ 18-35 ετών 13,3 εκατομμύρια, κάτι που συνεπάγεται ανισορροπία, μειώνει την επιρροή και το αποτύπωμα της νεανικής ψήφου. Οι ψήφοι των 18-35 ήταν 4,3 εκατομμύρια, ενώ των 55 και άνω 15,5 εκατομμύρια, με τη νεολαία να στηρίζει κόμματα κεντροαριστερά - αριστερά.
- Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι και οι νέες Βρετανοί και Βρετανίδες και ποια συναισθήματα αναπτύσσουν απέναντι στις αδυναμίες της Βρετανικής Κοινωνίας;
Υπάρχει ανασφάλεια που στρέφεται είτε ακροδεξιά είτε ριζοσπαστικά αριστερά. Η ακροδεξιά είναι καλά οργανωμένη, ενώ η αριστερά στο ΗΒ συμπυκνώνεται κυρίως στο Εργατικό Κόμμα – θεωρείται μετριοπαθής επιλογή. Στεγαστικό ζήτημα πολλών δεκαετιών λίγα διαθέσιμα και κακής ποιότητας σπίτια ειδικά στην επαρχία, ακριβά ενοίκια στις πόλεις, λίγες επαγγελματικές ευκαιρίες, δυσκολία μετάβασης από εκπαιδευτική διαδικασία στην επαγγελματική ζωή γιατί είναι οργανωμένη η δεύτερη που δεν επιτρέπει σε εξειδικευμένους εργαζομένους τις δουλείες που αξίζουν, λίγες και κακοπληρωμένες δουλειές, αυξήσεις τιμών σε τρόφιμα και ενέργεια. Η παιδεία, ειδικά η τριτοβάθμια, κοστίζει, αφού για να σπουδάσουν τα νέα παιδιά πρέπει να πληρώσουν δίδακτρα. Τέλος η ταυτότητα της Βρετανίας και η προώθηση της στον έξω κόσμο αποτελεί ένα στοίχημα για τις νεότερες γενιές στην μετά Brexit εποχή.
- Ποια είναι η εκλογική συμπεριφορά των νέων απέναντι στα πολιτικά κόμματα της χώρας και πώς τα κόμματα απαντάνε στις ανάγκες τους;
Η νεολαία έχει διασπασμένο τρόπο έκφρασης, για παράδειγμα οι μαζικοί χώροι όπως το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, η εμπλοκή με εργασιακά ζητήματα – συνδικαλιστική δραστηριότητα έντονη, ασαφής στρατηγική κομμάτων για προσέλκυση της νεολαίας. Χαμηλός φοιτητικός συνδικαλισμός, όχι ιδιαίτερα κομματικός. Κόμματα διαμαρτυρίας προσεγγίζουν νέους στο δρόμο, που λειτουργούν ως οξυγόνο για τα πιο μικρά κόμματα. Υπάρχουν κάποια ριζοσπαστικά στοιχεία σε νεολαιίστικα γκρουπ, με ασταθή χαρακτηριστικά - τα συστημικά κόμματα βρίσκονται εν κινήσει, Συντηρητικοί (αλτ ραιτ) Εργατικοί (αριστερά) όμως δεν απαντάνε στις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Η συμμετοχή νέων παρατηρείται σε τοπικό επίπεδο.
-Ποια ήταν η αντίδραση των νέων απέναντι στον πόλεμο στην Γάζα και σε ποιόν βαθμό επηρέασε την πολιτική τους αντίληψη και κατ' επέκταση την ψήφο τους στις εκλογές;
Στη Βρετανία επικρατεί ένα κυρίαρχο μαζικό αντιπολεμικό κίνημα τα τελευταία 60 χρόνια, από την έναρξη του πολέμου στο Βιετνάμ, το οποίο αποτελεί κρίσιμο σημείο αναφοράς για την έκφραση αντιπολεμικών δράσεων από τη νέα γενιά σε κάθε πολεμική σύρραξη. Συγκεκριμένα, η οργάνωση αντιπολεμικών διαδηλώσεων και η ευρεία απήχηση τους οφείλεται στην εμπειρία, τη γνώση και τη συλλογική δράση χιλιάδων ανθρώπων, η οποία οδήγησε στην αλλαγή της διάθεσης της Βρετανικής κοινής γνώμης συντριπτικά υπέρ των Παλαιστινίων. Όσον αφορά τις εκλογές, οι αντιπολεμικές ψήφοι κατευθύνθηκαν προς τους Πράσινους και προς ανεξάρτητους ψηφοφόρους με αραβική καταγωγή.
-Ποιες προκλήσεις θα αντιμετωπίσουν οι νέοι/ νέες στην σύγχρονη βρετανική πραγματικότητα; Πώς αυτές θα επηρεάσουν την πολιτική τους στάση και πως θα αντιμετωπιστούν από το Βρετανικό πολιτικό σύστημα;
Φαίνεται να μην υπάρχει διάθεση από το πολιτικό σύστημα να αλλάξει κάτι στο μέλλον. Δεν θα αλλάξει κάτι στο στεγαστικό -ίσα ίσα χειροτερεύει-, στις ευκαιρίες στην αγορά εργασίας, στα δίδακτρα των πανεπιστημίων. Η Βρετανία βρίσκεται συνολικά σε ένα πολυπολικό κόσμο (BRICS) όπου επικρατεί ο αυταρχισμός, η υποτίμηση των διεθνών οργανισμών και της διεθνούς συνεργασίας, που σημαίνει πως είτε θα λειτουργήσει ως παγκόσμια υπερδύναμη (επηρεάζει η νοοτροπία αυτοκρατορίας) είτε ως συμπλήρωμα των ΗΠΑ. Μια κοινωνική ομάδα που πλήττεται σημαντικά είναι η νεολαία. Στο πρόβλημα αυτό η λύση χρειάζεται να είναι η ανάπτυξη μιας πολιτείας με γνώμονα τις ανάγκες των κατοίκων και το σεβασμό στο περιβάλλον και στο δημόσιο ελεύθερο χώρο (μετρό, πάρκα, κατοικίες) όπου θα υπάρχει αυστηρός παρεμβατισμός του κράτους στην λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Εν κατακλείδι, υπάρχει πολιτικό κενό το οποίο από την στιγμή που δεν το καλύπτει η αριστερά κινδυνεύει να καλυφθεί από την άκρα δεξιά η οποία ασκεί πίεση στην κυβέρνηση λόγω της εφαρμογής πολιτικών λιτότητας που οδηγούν μεγάλο αριθμό ανθρώπων στην ανασφάλεια και το περιθώριο και άρα γίνονται εύκολα στόχοι της πρώτης.
Comments