Σκηνοθεσία και Σενάριο: Coralie Fargeat
Διευθυντής φωτογραφίας: Benjamin Kračun
Διάρκεια ταινίας: 140’
Παίζουν: Demi Moore, Dennis Quaid, Margaret Qualley
Είδος: Body Horror
Ριζοσπαστική, ανατρεπτική, σεναριακά αλληγορική και σκηνοθετικά τολμηρή.
Η ταινία “Substance” χρειάστηκε να διασχίσει ολόκληρο Γολγοθά, για να βγει στους κινηματογράφους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι άξιζε τον κόπο… Η Carolie Fargeat είναι μία Γαλλίδα σκηνοθέτιδα, ανεξάρτητη τα τελευταία χρόνια. Αγαπά να έχει πλήρη ελευθερία σεναριακά αλλά και σκηνοθετικά. Και αυτό είναι κάτι δύσκολο, όταν συνεργάζεται κανείς με εταιρίες παραγωγής κολοσσούς.
“the battle that matters is in the editing room, because that’s where your movie can be totally different than what it is.”- Carolie Fargeat
Και αυτό ακριβώς έγινε, η Universal δεν μπόρεσε να αντέξει το γκροτέσκο στοιχείο της ταινίας, ήθελε να αλλάξει σχεδόν τα πάντα. Έτσι, αποσύρθηκε από το πρότζεκτ λίγες εβδομάδες πριν από την προβολή της στο Φεστιβάλ Καννών. Τελικά, η ταινία πουλήθηκε στη Mubi, κάτι το οποίο αποτέλεσε ευτύχημα, αφού οι θεατές λάτρεψαν την ταινία.
“The best that could happen to the film happened: It was sold to the independent distributor Mubi, and its team loved the movie for what it is. They loved my monster. They loved my excess. They loved the fact that I’m not going to hit the head in the mirror one time but eight times.”- Carolie Fargeat
Και αποκεί ξεκινούν οι επιτυχίες για την ταινία και η δικαίωση της Coralie για την επιμονή στον στόχο του έργου της. Στο ντεμπούτο της, στις 19 Μαΐου 2024, στο 77ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών, απέσπασε το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου. Από τότε μέχρι σήμερα έχει αποκομίσει αρκετές διακρίσεις αλλά και υποψηφιότητες για βραβεία.
Στα φετινά Όσκαρ είναι υποψήφια σε 5 κατηγορίες:
καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, πρωτότυπου σεναρίου, Α’ γυναικείου ρόλου για την Demi Moore και καλύτερου Μακιγιάζ και Κομμώσεων.
Μια ταινία για γερά στομάχια
Η Coralie μάς εισάγει απευθείας στην πλοκή με μία απίστευτα εντυπωσιακή εισαγωγική. Αξιοποιεί ένα εκτενές πλάνο χωρίς ίχνος κίνησης, το οποίο ουσιαστικά μέσα σε λίγα μόλις λεπτά μάς παρουσιάζει συμβολικά τι θα ακολουθήσει στην ταινία: Κάπου στη Λεωφόρο των Διασήμων, ένα αστέρι δημιουργείται για την τότε γνωστή Ελίζαμπεθ Σπαρκς (Demi Moore). Αρχικά, όλοι τη θαυμάζουν, αποτελεί είδωλο. Με τον καιρό το «αστέρι» αυτό ξεχνιέται, εγκαταλείπεται. Με αποκορύφωμα, την κέτσαπ που πέφτει στο τέλος και συμβολίζει το «αίμα», τον ύστατο ξεπεσμό.
Η επόμενη σκηνή μάς μεταφέρει στην τωρινή ζωή της Ελίζαμπεθ Σπαρκς, η οποία πλέον στα 50 της χρόνια παρουσιάζει εκπομπή γυμναστικής, ανάλογη με αυτές των 80’s. Τα καλλίγραμμα σώματα, η επιμέλεια της εικόνας σε 4k στην εκπομπή, με όλα να φαίνονται αστραφτερά και τέλεια, αποτελούν μέρος της υπερβολής που στήνει η σκηνοθέτιδα. Την πατριαρχική νοοτροπία έρχεται λίγο αργότερα να μας επιβεβαιώσει ο γλοιώδης μάνατζερ της, Harvey (Quaid), ο οποίος θέλει να τη διώξει, για να την αντικαταστήσει με μία νεότερη, η οποία δεν έχει «ξεπέσει». Η σκηνοθέτιδα συνεχίζει να σαρώνει με συμβολισμούς, ενώ τα κοντινά πλάνα που χρησιμοποιεί την ώρα που τρώει ο Harvey, μεταφέρουν την ωμότητα και τη βαρβαρότητα της κατάστασης.
Τα 50στα γενέθλια της πρωταγωνίστριας από γιορτή μετατρέπονται σε εφιάλτη (ειρωνεία). Μισεί το ότι γερνάει, πολύ περισσότερο που δεν ανταποκρίνεται στα πρότυπα της κοινωνίας. Έτσι, καταλήγει να κάνει συμβόλαιο με τον διάβολο. Με την ονομασία “Substance”, το ελιξίριο της νεότητας, ξεκινά ένα ταξίδι, στο οποίο ταιριάζει πολύ η παροιμία «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Μπαίνει σε ένα πρόγραμμα στο οποίο με μία μόνο ένεση θα μπορούσε να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού της... Μην μπερδεύεστε: δεν είναι όλα τόσο απλά -για να συμβεί αυτό, πρέπει να λειτουργεί συνεργατικά με τον άλλον της (καλύτερο) εαυτό, ο οποίος γεννιέται από μέσα της. Για να πετύχει το πρόγραμμα, πρέπει να υπάρχει ισορροπία, να αλλάζουν δηλαδή μεταξύ τους ανά επτά μέρες και να συνειδητοποιήσουν ότι είναι ένα. Με το πέρασμα του χρόνου, το νέο πλάσμα, η Sue (Margaret Qualley), που αναδύεται από μέσα της, ξεχνά. Τα φώτα της δημοσιότητας της θολώνουν την κρίση και εκδηλώνεται όλο και πιο έντονη η αλαζονεία. Αντιμετωπίζει με άσχημο τρόπο την Ελίζαμπεθ, τον ίδιο της τον εαυτό δηλαδή, και η συνεργασία καταλήγει σε πεδίο μάχης. Πλέον, αντί να φροντίζει η μία την άλλη, προσπαθεί να την εκδικηθεί, με τη νεότερη εκδοχή να ξεπερνά κάθε όριο και η μήτρα (matrix) να φτάνει στο ύστατο σημείο καμπής.
Η τελευταία πράξη είναι η τερατό-γέννηση (Monstro Elisasue). Το τέρας συμβολίζει την απελευθέρωση από τα δεσμά της εικόνας. Είναι η πρώτη φορά που η ηρωίδα συμπεριφέρεται με συμπόνια στον εαυτό της και δείχνει διάθεση αποδοχής. Το κοινό που την αντικρίζει είναι η κοινωνία, που «ουρλιάζει» και αποδοκιμάζει οτιδήποτε δεν αντικατοπτρίζει τα αυστηρά δομημένα καλούπια και πρότυπα της. Η τελική έκρηξη, το χάος: τόνοι αίματος παντού. Το τέρας εκδικείται για τη βίαιη συμπεριφορά που υπέστη. Η σκηνοθέτης χρησιμοποιεί gore σκηνές σώματος. Το τέρας μοιάζει με πίνακα του Πικάσο, ειδικότερα της Γκουέρνικα: Όλα τα μέλη σε λανθασμένη θέση. Τα μέλη έχουν διαμελιστεί σε κομμάτια, καθώς η κοινωνία έτσι σε βλέπει, μόνο για το στήθος σου, τα οπίσθιά σου, τα δόντια σου.
Η ταινία αποτελεί ένα αλληγορικό αριστούργημα. Αντικατοπτρίζεται όλη η εμμονή που διακρίνει την κοινωνία -και ειδικά τη βιομηχανία του θεάματος- για την αφύσικη νεότητα, ενώ καταδεικνύεται ο ψυχικός και σωματικός κίνδυνος στον οποίο σε υποβάλλει αυτό το σύστημα. Μία ταινία που προκαλεί έντονα συναισθήματα και δεν περνάει σίγουρα απαρατήρητη...
Η ταινία κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες στις 31 Οκτωβρίου 2024.
Comments