Ο Κύκλος της Επανασύνδεσης

Προσπαθώ να βιώσω την στιγμή και… κουράζομαι. Δεκάδες ειδοποιήσεις από παντού: Instagram, Messenger, Gmail, ακόμα και Tinder. Είναι πλέον τόσο δύσκολο να αφουγκραστούμε το τώρα, που καταφεύγουμε σε μικρά «τρικάκια» για να το απολαύσουμε — λες και χρειάζεται τεχνική για  κάτι τόσο φυσικό.

Τώρα κάθομαι σε ένα κατάστημα γνωστής αλυσίδας. Το κινητό μου έχει  απενεργοποιηθεί και μπροστά μου απλώνεται το ηλιοβασίλεμα. Το πειρατικό καραβάκι περνά αργά από τη γνώριμη ρότα του και νιώθω για λίγο παρούσα. Δίπλα μου, μια κοπέλα ανοίγει βιαστικά το κινητό της για να «πιάσει» τη στιγμή.

«Αυτή θα ήμουν εγώ», σκέφτομαι, γελώντας με πικρία. Πόσες φορές έχουμε τραβήξει το ίδιο πλάνο και πόσες φορές το έχουμε όντως χαρεί;

Εικόνα: Μαριάννα Μητσέα - Η ίδια θέα διαφορετική ημέρα

Χρειάστηκε να απενεργοποιηθεί το κινητό μου για να καταγράψω αυτές τις σκέψεις — με στυλό και χαρτί, σε εξωτερικό χώρο. Νιώθω πως είναι κάτι τόσο ξένο πια, που ίσως μοιάζω με «εξωγήινο» στους περαστικούς.

Έχουμε ξεχάσει να κοιτάμε τα σύννεφα. Να παρατηρούμε τα χρώματα, τα σχήματα. Ένα ηλικιωμένο ζευγάρι δίπλα μου συζητά για το πρόσωπο που βλέπει να σχηματίζεται στον ουρανό. Βάζουν τη φαντασία τους να καλπάσει και γελούν με την ελευθερία αυτής της απλής πράξης «Πόσο όμορφο», σκέφτομαι.

Αναπολώ το ταξίδι μου στη Δανία και αρχίζω να συνειδητοποιώ πως όλα είναι θέμα κουλτούρας και νοοτροπίας. Εκεί, συχνά έβλεπα νέους ανθρώπους να κάθονται έξω, στα καταπράσινα πάρκα ή στις προσεγμένες αυλές των μουσείων, με ένα βιβλίο στο χέρι. Αναρωτιέμαι: τι κάνουμε τόσο λάθος;

Εμείς εδώ μοιάζει να παλεύουμε συνεχώς να κρατηθούμε δημιουργικοί μέσα σε έναν κόσμο που δεν ευνοεί τη δημιουργικότητα. Σε μια χώρα που υποβαθμίζει διαχρονικά την τέχνη, την οποία εξυμνεί μόνο όταν τη συμφέρει. Σε μια εκπαίδευση που αφαιρεί σταδιακά τα καλλιτεχνικά μαθήματα και δηλώνει ότι δεν «χωράνε» στο λύκειο, την ίδια στιγμή που στις εξετάσεις επιλέγεται ως θέμα έκθεσης «οι λόγοι για τους οποίους το σύγχρονο σχολείο οφείλει να καλλιεργεί τη δημιουργικότητα». Τι ειρωνεία.

Εδώ, ακόμη και η δημιουργικότητα πρέπει να αποδείξει ότι είναι «χρήσιμη». Αν δεν αποδίδει, κόβεται. Αν δεν παράγει κάτι χειροπιαστό, ακυρώνεται. Πώς να δημιουργήσεις μέσα σε τόσο στενό κορσέ; Πώς να ζήσεις την παρούσα στιγμή όταν όλο το σύστημα —από την εκπαίδευση ως την καθημερινότητα— σου μαθαίνει να προγραμματίζεις, να βιάζεσαι, να προβλέπεις το επόμενο;

Και τότε, μέσα στην ασφυξία της οθόνης και της υπερσύνδεσης, κάνω ένα απλό όνειρο: να ξαναγυρίσουμε στα παλιά τηλέφωνα με κουμπιά. Τα αθάνατα εκείνα ορθογώνια μαραφέτια που δεν άνοιγαν μόνα τους κάθε 30 δευτερόλεπτα για να σου υπενθυμίσουν ότι έχεις «χαθεί». Που δεν ήξεραν τι σημαίνει story. Που έπεφταν κάτω όσες φορές ήθελαν χωρίς να σε προδώσουν — ακόμα και όταν σε πρόδιδε η αδεξιότητά σου.

Θέλω απλότητα. Θέλω επιστροφή. Όχι στη νοσταλγία, αλλά στην ουσία. Όχι πίσω στο παρελθόν, αλλά σε ένα παρόν που δεν μας τρομάζει να το ζήσουμε όπως είναι — χωρίς φίλτρα, χωρίς likes, χωρίς 24/7 connectivity.

Ξέρω. Κάποιοι θα πουν ότι περνάω φάση. Ας είναι. Αν είναι να ταμπελοποιηθώ επειδή θέλω να σταματήσω για λίγο, να κοιτάξω γύρω μου, να μείνω λίγο ήσυχη με τον εαυτό μου, το δέχομαι.

Αλλά δεν είμαι μόνη.

Ας γίνουμε εμείς ο «Κύκλος Επανασύνδεσης». Μια παρέα ανθρώπων που επιλέγει συνειδητά την αποσύνδεση από τον θόρυβο. Που επιλέγει να ζει με προσοχή, με αφοσίωση, με ειλικρίνεια. Που επιλέγει να κοιτάζει το ηλιοβασίλεμα με τα μάτια και όχι με την κάμερα.

Κάθε φορά που νιώθεις πως χάνεσαι, γύρνα πίσω στο σώμα σου. Στην ανάσα σου. Σ’ εκείνη την απλή σκέψη: "Είμαι εδώ. Αυτό είναι αρκετό."

Ο κόσμος γύρω μου συνεχίζει να κινείται με ρυθμούς ασύλληπτους. Οι περαστικοί με σκυμμένο κεφάλι, τα αυτιά καλυμμένα από ακουστικά, τα μάτια καρφωμένα σε μια οθόνη. Μοιάζουμε σαν να προσπαθούμε να αποφύγουμε την πραγματικότητα, ενώ κατά βάθος διψάμε να τη ζήσουμε. Όλοι μιλάνε για «συνειδητότητα», για «εσωτερική γαλήνη», για «θετική σκέψη», μα είναι λίγοι αυτοί που κάνουν την παύση να τα εφαρμόσουν. Δεν φταίει η έλλειψη πρόθεσης· φταίει ο ρυθμός. Μας σπρώχνει, μας τραβά, μας αρπάζει.

Σκέφτομαι συχνά πώς θα ήταν αν οι δρόμοι ησύχαζαν για λίγο. Αν τα καταστήματα έκλειναν για μία ώρα μέσα στη μέρα —όχι λόγω κρίσης, αλλά για να επιτραπεί στους ανθρώπους να ανασάνουν. Όχι για να καταναλώσουν, αλλά για να παρατηρήσουν. Φαντάζεσαι μια πόλη που, κάθε απόγευμα στις έξι, απλώς… σταματά; Όπως μια βαθιά εισπνοή πριν συνεχίσεις να μιλάς. Ίσως τότε να μάθουμε ξανά πώς είναι να περπατάς χωρίς σκοπό. Να μιλάς χωρίς ειδοποιήσεις. Να ζεις χωρίς απόσπαση.

Ακόμα και η δημιουργία χρειάζεται χώρο. Δεν γεννιέται από πίεση ή φασαρία. Θέλει αταξία, σιωπή, ελευθερία. Όπως η αγάπη, όπως η φιλία, όπως η σύνδεση — όλα ανθίζουν στον χρόνο που δεν μετράει με ρολόγια και deadlines. Και πόσο συχνά πια δίνουμε χώρο σε τέτοια πράγματα;

Έχω αρχίσει να καταλαβαίνω πως το να βιώσεις τη στιγμή δεν είναι απλώς ένα σύνθημα ή μια ποιητική φράση. Είναι στάση ζωής. Στάση αντίστασης. Αντίσταση σε μια κοινωνία που σε θέλει βιαστικό, αποδοτικό, πάντα διαθέσιμο και πάντα λίγο απών από τον εαυτό σου. Είναι μία μικρή επανάσταση το να καθίσεις μόνος σου σ’ ένα παγκάκι χωρίς να νιώσεις άβολα. Το να κοιτάξεις τον ουρανό χωρίς να το ανεβάσεις story. Το να πιείς έναν καφέ χωρίς να κοιτάς το κινητό σου κάθε δύο λεπτά. Και αυτή η επανάσταση αρχίζει από το πιο απλό: την πρόθεση.

Η πρόθεση να μείνεις λίγο περισσότερο στο βλέμμα ενός ανθρώπου. Να ακούσεις πραγματικά τη σιωπή. Να αφήσεις τον εαυτό σου να βαρεθεί — χωρίς ενοχές. Γιατί στην πλήξη βρίσκουμε τη δημιουργία. Και στην ησυχία, ακούμε επιτέλους τον εαυτό μας.

Ίσως τελικά αυτό να είναι το ζητούμενο: όχι να ξεφύγουμε από την τεχνολογία, αλλά να την τοποθετήσουμε στη σωστή της θέση. Να τη μετατρέψουμε από αφέντη σε εργαλείο. Να ξαναγίνουμε παρόντες. Όχι ιδανικοί, όχι πνευματικά φωτισμένοι, αλλά άνθρωποι. Με αδυναμίες, με σκέψεις, με σάρκα και φαντασία.

Και αν καμιά φορά λυγίσεις και παρασυρθείς, δεν πειράζει. Η επανασύνδεση δεν είναι ένας τερματικός σταθμός. Είναι μια συνεχής επιλογή. Κάθε φορά που ξεχνάς, μπορείς να θυμηθείς. Κάθε φορά που χάνεσαι, μπορείς να επιστρέψεις.

Και εκεί, σε αυτή την απλή επιστροφή, υπάρχει κάτι που δεν θα σου δώσει ποτέ καμία ειδοποίηση:

Η αλήθεια σου.

Αυτή που δεν φωτίζεται με φλας, δεν μετριέται με καρδούλες, δεν επεξεργάζεται. Απλώς… είναι. Και είναι αρκετή.