Ας είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας και ας το παραδεχτούμε. Όλοι κάπου κάπως κάποτε ακολουθήσαμε μια τάση-μόδα που είδαμε, ακούσαμε ή διαβάσαμε. Είτε πήραμε ένα μοδάτο ζευγάρι παπούτσια, είτε την ίδια τσάντα που κρατούσε μια influencer σε ανάρτησή της ή δοκιμάσαμε να φάμε πίτσα με ανανά (και ας φτύσαμε την μπουκιά μας αμέσως μετά...). Όταν όμως «είναι στη μόδα» σοβαρότερα θέματα, όπως η αναγνώριση ψυχικών ασθενειών και των σχετικών συμπτωμάτων -αντικείμενο πραγμάτευσης του παρόντος κειμένου- γιατί κανείς δεν ασχολείται με αυτές;
Κάποτε, για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, επικρατούσε η τάση ο κόσμος να μιλά για την ψυχική του υγεία, όμως αυτό που κυριαρχούσε ήταν κυρίως η προτροπή. Η προτροπή να μιλήσει για αυτήν και να τη φροντίσει. Ελάχιστοι όμως ήταν αυτοί που μπήκαν στη διαδικασία να εξηγήσουν τα ίδια τα προβλήματα από τη ρίζα τους, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση το πρόβλημα της κατάθλιψης.
Βάσει αποτελεσμάτων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κάθε χρόνο, 350 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη. Πρόκειται για μία νόσο που μπορεί να εμφανιστεί για ποικίλους λόγους κι να αλλάξει ριζικά τη ζωή του ατόμου που πάσχει από αυτήν.
Τι όμως είναι πραγματικά η κατάθλιψη;
Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο γνωστές ψυχικές ασθένειες που μπορούν να εμφανιστούν. Αν θα μπορούσαμε κάπως να την ορίσουμε, θα ήταν μέσα από τα συμπτώματα της.
Σύμφωνα με τη Χριστίνα Βαϊζίδου, ψυχολόγο - ψυχοθεραπεύτρια, τα κύρια συμπτώματα της κατάθλιψης είναι τα εξής:
• Πτώση της διάθεσης καθόλη τη διάρκεια της ημέρας
• Ανηδονία (το να μην ευχαριστιέται κανείς τίποτα)
• Πτώση ενδιαφερόντων
• Περιορισμός κινητοποίησης του ατόμου
• Τάση κοινωνικής απόσυρσης
• Παραμέληση φροντίδας του εαυτού
• Επιβράδυνση ή διέγερση
• Αϋπνία ή υπερυπνία
• Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη για φαγητό
«Στην καθομιλουμένη ο όρος “κατάθλιψη” συγχέεται με τη θλίψη πολλές φορές. Για να κάνουμε τη διάγνωσή της, πρέπει να υπάρχουν τα συγκεκριμένα συμπτώματα» εξηγεί η κα Βαϊζίδου στο Thinking Abyss. «Τα συμπτώματα αυτά, όταν υφίστανται για αρκετό χρονικό διάστημα, εντέλει περιορίζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου» προσθέτει. Μάλιστα δηλώνει πως η κατάθλιψη είναι μια ψυχική ασθένεια που μπορεί να εμφανιστεί από πολύ νωρίς (ακόμα και σε παιδιά δημοτικού) μέχρι και πολύ αργά, συγκεκριμένα στην τρίτη ηλικία και να έχει διάρκεια μερικών εβδομάδων ή και χρόνων.
Μερικά επιπλέον συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένας άνθρωπος στην κατάθλιψη, όπως αναγράφονται στο βιβλίο Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα είναι τα ακόλουθα:
• Απαισιοδοξία - αποθάρρυνση
• Αίσθημα αποτυχίας
• Ένοχή
• Απέχθεια προς τον εαυτό
• Αυτοκτονικές τάσεις
• Αναποφασιστικότητα
• Εύκολη κούραση
• Ανορεξία
• Απώλεια της λίμπιντο
«Ήταν κάτι που ήρθε και δεν έφευγε με τίποτα»
Για την εμπειρία του με την κατάθλιψη μας μιλά ο Κ.Γ., ο οποίος βίωσε το φαινόμενο στα 17 του, όταν πήγαινε στην Γ΄ λυκείου. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που τον απασχόλησε για τα επόμενα πεντέμισι χρόνια. «Παρατήρησα ότι έπεφτα πάρα πολύ ψυχολογικά με έναν τρόπο περίεργο. Δεν ήταν μία απλή λύπη ή κάποια θλίψη που έρχεται και φεύγει. Ήταν κάτι που ήρθε και δεν έφευγε με τίποτα. Δεν μπορούσα να το ξεφορτωθώ, είχε κολλήσει πάνω μου» λέει ο ίδιος στο Τ.Α. «Ήταν μια καθημερινότητα τόσο μονότονη, μουντή, γκρι και κενή. Δεν μπορούσα να έχω ούτε μια καλή στιγμή. Δεν ήταν ότι απλώς ήμουν μελαγχολικός. Αυτό το ‘’τίποτα’’ ήταν ανεξάντλητο».
Η κατάθλιψη επηρέασε όλους τους τομείς της ζωής του. Έχασε το ενδιαφέρον του για τα χόμπι του, δεν ήταν τόσο συμμετοχικός στην παρέα του, δεν είχε όρεξη να κάνει γενικά τίποτα. Το διάβασμα έμοιαζε πιο πολύ με «αγγαρεία». Κάτι που έπρεπε να γίνει μόνο και μόνο για τις εξετάσεις.
«Η κατάθλιψη σε επηρεάζει σε ένα πολύ ριζικό επίπεδο. Σε επηρεάζει στο πώς βλέπεις τους ανθρώπους, τους φίλους σου, τη χώρα σου, τη ζωή την ίδια. Σε επηρεάζει στα πάντα» αναφέρει ο Κ.Γ. και συνεχίζει: «έτρωγα πολύ λίγο, σε βαθμό που πονούσε το στομάχι μου. Κοιμόμουν πάρα πολλές ώρες. 12 ώρες τη μέρα στάνταρ. Ξυπνούσα και έλεγα ότι δεν θέλω να κάνω τίποτα. Δεν ήθελα να υπάρχω. Έλεγα ότι προτιμώ να χάνομαι σε κάποιο όνειρο, γιατί σε αυτά ένιωθα κάτι παραπάνω από την πραγματικότητα».
Η ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια κα Βαϊζίδου επιβεβαιώνει τα παραπάνω εξηγώντας: «Το άτομο αποσύρεται από τις κοινωνικές του σχέσεις. Παρατά τα ενδιαφέροντά του και επηρεάζονται πάρα πολύ οι γνωστικές λειτουργίες του, όπως η μνήμη, η συγκέντρωση, η προσοχή. Πολλές φορές ένας καταθλιπτικός ασθενής δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη».
Όταν όμως ο Κ.Γ. απευθύνθηκε σε ψυχολόγο, εκείνη του απάντησε πως είναι κάτι που περνούν πολλά παιδιά λόγω άγχους. Από την αναμονή των αποτελεσμάτων αλλά και τις προσδοκίες που έχουν, κάτι τέτοιο είναι λογικό να συμβεί. «Η ψυχολόγος μού είπε ότι μπορεί να σου έμειναν κάποιες συνήθειες ή να περιμένεις κάποια πράγματα από τον εαυτό σου, γιατί έτσι έχεις μάθει». τονίζει ο Κ. Γ.
Σε αυτό το σημείο να προσθέσουμε ότι μια παρόμοια προσέγγιση αποδίδεται στον γνωστό ψυχαναλυτή Σ. Φρόιντ, ο οποίος κάνει λόγο για το πώς η παιδική ζωή του ανθρώπου μπορεί να τον επηρεάσει και στη μετέπειτα πορεία του, αφού -όπως εξηγεί- πολλοί φόβοι και σκέψεις που έχουμε ως ενήλικες και επηρεάζουν την ψυχολογική μας κατάσταση μπορεί να προέρχονται από φόβους και αναπάντητα ερωτήματα που μας έμειναν από παιδιά.
Ναι, η κατάθλιψη αλλάζει τη ζωή σου. Αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεσαι ή σε κάνει να σκέφτεσαι πράγματα που δεν θα σκεφτόσουν πριν. Ψάχνεις ένα βαθύτερο νόημα στα πάντα χωρίς να μπορείς να το βρεις. Τελικά νιώθεις εγκλωβισμένος σε αυτό το «κουτί» των ερωτημάτων και της ανασφάλειας. Υπάρχει όμως τρόπος να βγεις από αυτό;
Η Χριστίνα Βαϊζίδου παροτρύνει στην ανάγκη για αναζήτηση άμεσης θεραπείας. Δηλαδή το άτομο να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη και ανάλογα με τη βαρύτητα του επεισοδίου να λάβει ίσως την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Σημαντικό ρόλο βέβαια παίζει και το περιβάλλον του ίδιου του παθόντα.
Αν έχεις δίπλα σου κάποιον που πάσχει από κατάθλιψη, ενημερώσου από ειδικούς και δείξε του ότι είσαι εκεί. «Ένας καταθλιπτικός ασθενής δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν έναν ασθενή που έχει 40 πυρετό. Δείχνουμε την παρουσία μας και ότι είμαστε εκεί, για να βοηθήσουμε», λέει η ψυχολόγος, ενώ προσθέτει: «Κάθε κατάθλιψη περνά, απλώς δεν ξέρουμε να πούμε πότε. Έχουμε διάφορα όπλα στην φαρέτρα μας, αυτό είναι η ψυχοθεραπεία, τα φάρμακα -φυτικά ή χημικά- και το καλό είναι να χρησιμοποιήσουμε όποιο όπλο έχουμε, γιατί δεν έχουμε ζωή για χάσιμο».
«Έχω μάθει να δίνω ένα δικό μου νόημα. Ανακαλύπτω τον εαυτό μου. Μου αρκεί το ότι είμαι πολύ καλύτερα. Έχω θέσει έναν δικό μου σκοπό. Έχω μάθει τι έχει αξία για μένα και προσπαθώ να μου το υπενθυμίζω, γιατί, όταν έχεις κατάθλιψη, το ξεχνάς» αφηγείται ο Κ.Γ. αρκετά χρόνια μετά την κατάθλιψη.
Η κατάθλιψη δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο. Μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα με την παραμικρή ευκαιρία. Όμως, δεν είναι κάποιο «τέρας» που θα πρέπει να φοβόμαστε ότι υπάρχει στο σκοτάδι, όταν κλείσουμε το φως. Είναι αντιμετωπίσιμη και ακόμα και αν το ίδιο το άτομο που πάσχει από αυτή δεν βρίσκει το κατάλληλο κίνητρο, ας το παροτρύνουμε εμείς.
Για αυτό και θα κλείσω με μια φράση του Κ.Γ που πιστεύω είναι καλό να μας μείνει: «Ζήσε τη δική σου ζωή, βρες το δικό σου νόημα, αλλά πάνω απ’ όλα ζήσε. Έτσι όπως θες να ορίσεις εσύ τη ζωή και όχι κάποιος άλλος. Μην αφήνεις το παρελθόν να σε σκοτίζει. Αυτό που μπορείς να αλλάξεις είναι το μέλλον και αυτό γίνεται μόνο όταν δρούμε στο παρόν».
Comments